Een fictieve bunker bij OMI toont Radical Architecture for the End of the World

Op dit moment zijn duizenden mensen op zoek naar een schuilplaats die niet voorhanden is. Kunstenaar Kees van Leeuwen doet al jaren onderzoek naar bunkers die zijn gebouwd tijdens de Koude Oorlog. Radical Architecture for the End of the World | Kees van Leeuwen biedt een fascinerende inkijk in wat dreiging doet met een samenleving.  De tentoosntelling is t/m 13 januari te zien bij bij OMI aan de Schietbaanstraat.

Op een grote kaart is te zien waar men kon schuilen. Voor bijna 45.000 personen is een plek beschikbaar. Van Leeuwen verkent de radicale architectuur met kunstwerken, vormstudies en een fictieve bunker, speciaal voor de tentoonstelling is gemaakt om de beklemmende ruimte van een schuilplaats zelf te laten ervaren.

Radicale architectuur

Tijdens de Koude Oorlog (1954-1991) zijn in Nederland honderden bunkers gebouwd om de bevolking te beschermen tegen een nucleaire aanval. Van Leeuwen is gefascineerd door de radicale architectuur van deze bouwwerken. Er is nagedacht over de meest extreme omstandigheden: Hoe ontwerp je een bouwwerk om de effecten van de atoombom te overleven? Wat heb je nodig om weken ondergronds te overleven? En hoe informeer je de bevolking om zelf maatregelen te nemen? Het ontwerp van schuilplaatsen geeft inzicht in wat mensen minimaal nodig hebben om te overleven.

Schuilen in Rotterdam

De wederopbouw van Rotterdam maakt het mogelijkheid om nieuwe en grote bunkers te bouwen. De aanleg van de metro wordt aangegrepen om voor duizenden inwoners een schuilplaats aan te leggen. In 1968 rijdt in Rotterdam - van noord naar zuid - de eerste metro van Nederland, in 1982 gevolgd door de oost-westlijn. In het ontwerp van alle ondergrondse stations zijn openbare schuilplekken opgenomen. Ze worden voorzien van extra ruimtes, stalen deuren, sluisdoorgangen en luchtsystemen. De tunnelbuizen functioneren dan als gangen en de metrostellen als rustruimte. Voor het gemeente-personeel wordt zelfs een extra tunnel gegraven van het stadhuis naar het gelijknamige metrostation.

Bunkers voor de gemeente, de nutsbedrijven en het rijk worden voorzien van commandoposten zodat de werkzaamheden kunnen worden voortgezet. Aan de bouw hiervan worden specifieke eisen gesteld, zoals het gebruik van baksteen, staal en beton, allemaal materialen die niet brandbaar zijn. De moderne en brutalistische architectuur blijkt hiervoor uitermate geschikt. Zo ontwerpt P. H. Cuperus het kantoor voor de Rijksverkeersinspectie (1972) in de Spaanse Polder en Wim Quist de complexen Berenplaat (1965) en De Esch (1977) voor het Drinkwaterleidingbedrijf Rotterdam.

Excursies

Op zaterdag 9 en 16 december leidt Kees van Leeuwen van 13.00 tot 15:00 uur een excursie, inclusief een bezoek aan een Rotterdamse bunker en de tentoonstelling. voor updates.