Schiemond in de spotlights

De Rotterdam Architectuur Maand blaast nieuw leven in een plek die lange tijd ontoegankelijk was. De verlaten kade achter de Schiehavenhallen in Schiemond wordt omgetoverd tot een bruisend festivalhart, dat ook ná deze maand graag wil blijven bruisen.

Door Elsbeth Grievink

Zeg je Schiemond, dan moet zelfs de doorgewinterde Rotterdammer even nadenken. Schiemond, is dat niet dat rauwe havengebied in Delfshaven, waar een aantal pastelkleurige jarentachtigtorens staat, pal aan de Maas? Inderdaad. Dat is de eerste wijk van Schiemond, waar ondanks zijn A-locatie nauwelijks mensen ‘van buiten’ komen.

Ook de Müllerpier, de Lloydpier, het Lloyd Multiplein en het Schiehoofd horen bij Schiemond. Samen vormen ze een gebied dat heel veel gezichten heeft, en waar allerlei plannen voor zijn. Wat voor plannen precies, en wanneer ze uitgevoerd gaan worden, is onzeker. Wat wel zeker is, is dat het gebied nú nog die rauwheid heeft die op veel andere plekken in Rotterdam verdwenen is.

''Dat onbestemde, ongepolijste, dat de fantasie prikkelt over wat zou kunnen zijn,'' mijmert Daniëlle Huisman van AIR. ''En de fantasie prikkelen is precies wat we willen doen met de Rotterdam Architectuur Maand. Door de potentie van dit gebied te laten zien en te kijken wat er allemaal kan, brengen we ideeën en gesprekken over de stad op gang.''

Het festivalhart aan de Maas

De Rotterdam Architectuur Maand (RA-maand) barst op 1 juni los. Zoals ieder jaar gaat het ook nu een maandlang over de toekomst van de stad. Met tours, waarbij je kunt binnenkijken in iconische gebouwen als de Van Nellefabriek, de Centrale Bibliotheek en de Kubuswoningen, maar ook toegang krijgt tot allerlei onontdekte parels, zoals de Verborgen Tuinen van Rotterdam Zuid. De uitreiking van de Rotterdam Architectuurprijs vindt dit jaar plaats in de Centrale Bibliotheek, vlak voor deze tijdelijk de deuren sluit om vernieuwd en verbouwd te worden. En tijdens de Dag en de Nacht van de Architectuur word je verleid om de stadse architectuur in een ander licht te zien.

Dit jaar plant de RA-maand haar festivalhart op het stuk kade achter de Schiehavenhallen, nabij De Kroon. Het gaat om het stuk tussen het Veerhuis, dat momenteel door Droom & Daad wordt ontwikkeld tot schrijvershuis, en cultuurplek Oase. Alle ingrediënten voor een heerlijke hangout zijn aanwezig: een weids uitzicht over de Maas, sfeervol geklots van water tegen de kade, een oude kraan die als landmark dient, een berg afvalmateriaal om leuke dingen mee te doen en volop creatieve makers in de buurt, die hun handen uit de mouwen willen steken. Toch is deze kade ontoegankelijk voor publiek. 

''Niemand kent deze plek, niemand komt hier. Dat is toch zonde?'' zegt Lenard Vunderink, die met zijn bedrijf Placebased, zowel De Kroon als de Schiehavenhallen onder zijn hoede heeft. ''Wij willen deze kade al heel lang teruggeven aan de Rotterdammers. Er een leuke, groene plek van maken, waar je naartoe kunt om lekker aan het water te zitten en leuke mensen te ontmoeten. De RA-maand is het startschot, dan kunnen alle Rotterdammers het hier zelf gaan ontdekken!''  

Werken met wat er is

Prikkabels met lichtjes hangen er al. En ook houten zitelementen met ingebouwde plantenbakken staan al klaar om bezoekers te ontvangen. De beplanting wordt gedaan door Gore Tengels, een groen collectief dat zich inzet voor natuur in de stad. ''Die zitjes en de bakken hebben we zelf gebouwd,'' zegt Lenard. ''Gewoon, met afvalhout dat we voor weinig geld op de kop hebben getikt. Dat is het thema bij alles wat we hier doen: werken met wat er is.''

En er ís een hoop. De kade ligt nu nog vol met planken, balken en ander afvalmateriaal, dat deels door PlaceBased opgeruimd zal worden. Maar veel materiaal wordt hergebruikt. Zo gaat Architectuur Maken, een architectenbureau dat zijn studio heeft in De Kroon, een tribune en podium van afvalhout bouwen. Ook komt er tijdens de RA-maand een trap, waarmee bezoekers óver de historische muur de kade kunnen bereiken. Eenmaal daar laven ze zich aan de ontspannen sfeer aan het water, het uitzicht, hapjes, drankjes en de programmering die AIR en PlaceBased samen met tal van cultuurmakers en culturele instellingen uit de stad verzorgen.

''De hele maand lang zijn er lezingen, workshops, filmvertoningen en optredens,'' vertelt Daniëlle. ''Tijdens de opening op 1 juni verandert het hele Kroonkwartier in een festivalgebied met meerdere zones. In een van de Schiehavenhallen verzorgen we samen met Klimaat Academie Rotterdam een tentoonstelling over circulair en duurzaam bouwen en leven, met projecten die inspirerend kunnen zijn voor Rotterdam. In het gebied zitten heel veel makers en denkers, die bezig zijn met circulariteit en die ideeën hebben over hoe we duurzamer kunnen wonen en leven. Die gaan we laten zien.''

Op de kade is tijdens de RA-maand veel te zien en beleven. Kunstenares Maud van den Beuken werkt aan een installatie met modder uit de Maas. Het Rotterdamse radio-collectief Operator gaat live radio maken vanaf de kade. AIR en de Groene Connectie maken een fotoboek van persoonlijke foto’s van buurtbewoners, om daarmee de sociale structuren van Schiemond in kaart te brengen. Ook zullen op de kade een paar Rotte Kijkers staan: deze kunstwerken zijn bedoeld als uitkijkpunt, maar je mag er ook gewoon op gaan zitten met een drankje.

Eigen biertjes mee

Als het aan Lenard ligt, is de RA-maand een startschot, het begin van nog veel meer. Door zijn oogharen ziet hij voor zich hoe deze plek zich daarna verder zou kunnen ontwikkelen. ''Er is al heel veel reuring in de Schiehavenhallen. Je hebt werkplaats Buurman, waar je tweedehands bouwmaterialen kunt scoren. Er is een boksschool, een edelsmidwerkplaats, je kunt er schilderworkshops doen, BikeFlip biedt fietsjes voor kinderen. Al dat leven willen we ook buiten op de kade terugzien. Oase heeft al een terras. Binnenkort komen er in de Schiehavenhallen een havermelkfabriekje en een pizzeria bij. Ik kan me voorstellen dat we uitgiftebarretjes maken, zodat je een stuk pizza kunt halen waarmee je aan de kade gaat zitten. Maar hoe leuk zou het zijn als buurtbewoners ook hiernaartoe komen met hun eigen barbecuetje en een paar biertjes? Je moet er weliswaar energie in steken, maar je moet het ook een beetje laten gebeuren allemaal.''

Lenard realiseert zich goed dat er meer partijen zijn die interesse hebben in deze plek. ''Ik zeg: laten we samen optrekken. Want als je een leuke, vitale stad wil hebben, moet je dit soort gekke, rauwe plekken koesteren. Plekken waar dingen kunnen ontstáán, vanuit de energie van de mensen die er al zijn.''